Al tijdens het eerste telefoontje wordt het vaak gezegd: “Ik vertrouw hem (haar) niet meer.” Meestal gevolgd door: “Er is van alles al geprobeerd, maar er komt een keer een grens, hè? Ik heb er dan ook een hard hoofd in of mediation nog wel zin heeft, ik denk eigenlijk van niet.”
Dan activeer ik mijn compassie-knop: wat zit de verteller klem en gevangen in deze akelige situatie! Het is écht niet leuk om geen uitzicht te hebben op een ‘oplossing’, en niet te zien hoe het ooit weer ‘beter’ kan worden. Laat staan dat het ooit nog ‘goed’ kan komen!
De verteller kan de kwestie niet meer anders zien dan het eindeloze patroon van negativisme, de hopeloze herhaling van zetten, waarin de tegenpartij echt niet meer zal veranderen. In dat vastzittende denkpatroon vraagt zo’n uitzichtloze situatie natuurlijk om harde maatregelen, liefst juridische stappen waar de ander niet onderuit kan.
De weerzin om met mediation te beginnen is dan ook voelbaar aanwezig.
De Cirkel van Wantrouwen
Gelukkig kan het ‘in het echt’ heus wel anders aflopen dan het sombere beeld dat de verteller schetst. Bij zo’n verhaal zie ik altijd direct de Cirkel van Wantrouwen voor me, volop in werking! Daarom is het goed uit te leggen hoe die Cirkel van Wantrouwen werkt en wat ervoor nodig is om de gehoopte verandering te realiseren.
In het kort:
Het begint links, met een negatieve ervaring. Daar reageer je natuurlijk zelf niet positief op, daar is geen reden voor, integendeel. Dus je reactie is voor de ander ook een negatieve ervaring. De ander reageert op zijn beurt natuurlijk ook niet positief, daar is geen reden voor, integendeel. Die reageert dus wéér negatief, waardoor je zelf weet: zie je wel, daar gaan we weer! Je hebt dus de volgende negatieve ervaring te pakken en die telt op bij de vorige. Dat stuurt je eigen volgende negatieve reactie aan, enzovoorts. Zo ontstaat een soort ‘rotonde zonder afslagen’. Een maalstroom van overtuigingen dat de ander niet deugt en dat dit ook niet meer anders wordt, dat heeft het verleden wel bewezen! Voorbeelden te over immers!
Het akelige is dat deze maalstroom, deze rotonde-zonder-afslagen, een sterk aanzuigende werking heeft in het denken: altijd weer ga je terug naar die voorbeelden en incidenten in het verleden waaruit blijkt hoe fout de ander zit. En je weet zelf hoe jij echt hebt geprobeerd het te veranderen, maar dat ging beslist niet. Dat verleden bevestigt dus steeds je eigen gelijk.
Hoe kan je hier nu ooit uitkomen?
Wees gerust: het kan echt! Maar daar moet je natuurlijk wél iets voor doen.
Dat kan door je te realiseren dat het verleden weliswaar nooit meer verandert, maar dat de toekomst wel degelijk anders kan worden. Morgen – of volgende week, of volgende maand – hoeft niet hetzelfde te zijn als vandaag, of gisteren, of vorige week of vorige maand. Sterker nog: in het echte leven verandert er altijd steeds wat, daarom is onze samenleving vandaag de dag werkelijk anders dan 100, of 50 of 20 jaar geleden, om maar wat te noemen. Wat is er die afgelopen tijd in je eigen leven wel niet allemaal veranderd? En wat ben je zélf trouwens ook veranderd! Omdat je jezelf hebt ontwikkeld, omdat je hebt geleerd van je fouten en ook van wat er goed ging. Iederéén ontwikkelt zich elke dag een piepklein stukje, leert er wat bij, neemt soms afscheid van oude beelden, omdat de nieuwe tijd ook nieuwe mogelijkheden laat zien. Omdat het zulke kleine stapjes zijn, merk je het (haast) zelf niet, niet bij jezelf en zéker niet bij iemand anders met wie je zulke negatieve ervaringen hebt. Toch zijn ze er wel! Bij iedereen, dus ook bij je ‘tegenpartij’!
De kunst is nu dus om dat proces van kleine-stapjes-verandering zelf, samen, in gang te zetten. Zodat de toekomst – morgen, overmorgen, volgende week, volgende maand, etc. – er anders uitziet dan vandaag, gisteren etc.
Dat kan door een ferm en oprecht ‘wilsbesluit’ te nemen: “Het verleden verandert niet meer, maar ik wil ervoor zorgen dat er in mijn toekomst ándere mogelijkheden zijn”. Dan maak je als het ware een kleine afslag uit de rotonde. Zodat je, als je die afslag ver genoeg op bent, het verleden achter je kan laten, het kan laten rusten.
Het verleden wordt niet meer anders, de pijn en het verdriet zit dáár.
Door je wilsbesluit om het verleden los te laten hoef je die pijn en dat verdriet niet de rest van je leven mee te torsen. Wel kan je leren van het verleden, maar daarvoor is nodig dat je eerst voldoende afstand hebt genomen. Vanuit de afstand zal je merken dat de tijd doet wat het moet doen: de wond van het conflict zal helen, de pijn slijt als je het de kans geeft om te slijten. Door het verleden met rust te laten en de blik op morgen, op de toekomst te richten.
Het kan.
Meer weten?
Lees mijn boek http://www.evertsmediation.nl/boek of neem contact op! http://www.evertsmediation.nl/contact