Alles gaat voorbij. Behalve …

Wat is dat toch met ons en herinneringen? De leuke herinneringen worden in de loop van de tijd steeds mooier. En ook de mindere tijden verschieten soms van kleur. We kunnen eraan terugdenken zonder de emoties van toen nog te voelen. Zo kan ik terugdenken aan de geboorte van mijn kinderen zonder nog last te hebben van de pijn. Ik herinner mij ook levendig de doorwaakte nachten en zelfs mijn wanhoop soms als jonge moeder, zonder nu nog last te hebben van die wanhoop. Die zit mij nu niet meer op nek. Gelukkig maar!

Er kunnen ook boze herinneringen zijn, aan heel nare gebeurtenissen, die zoveel impact hebben, dat we ze niet goed kunnen loslaten. Onze gedachten gaan daar steeds naartoe terug. Dan zien, horen en voelen we ons weer zoals ‘toen’. De werkelijkheid in ons hoofd over die gebeurtenissen wordt nu steeds akeliger, de zwarte herinnering wordt steeds scherper afgetekend: ‘Zo was het’. En je weet heel zeker: het komt nooit meer goed. Er is geen hoop op verbetering.

Herken je dat?

Dit sluit aan bij de cirkel van wantrouwen, waarover ik eerder een blog heb geschreven.

Wat heb jij nodig om afscheid te nemen van dat akelige, zwarte, perspectiefloze gevoel?

“Het leven moet achterwaarts worden begrepen. Maar het moet voorwaarts worden geleefd.”
Dat schreef de Deense filosoof S. Kierkegaard.
Dat is nog niet zo simpel, voorwaarts leven, als het leven je in het verleden veel narigheid heeft opgedrongen. Dan wil het leven vooral achterwaarts geleefd worden, lijkt het. Omdat we maar niet loskomen van dat verleden.

Alles gaat voorbij, behalve het verleden.

Zo is dat toch. Alles gaat voorbij, als het water in de rivier. Daar kan troost in zitten.
Of je ziet de onpeilbare eindigheid van alles, waar een mens ook bang van kan worden. Wat heeft het allemaal voor zin?

Daarom is er ook dat andere: ‘Behalve het verleden’. Het verleden blijft, dat gaat niet voorbij, omdat het al voorbij is. Ook daar kan troost in zitten.
En een kans. Niet omdat het verleden zelf kan veranderen, want dat is niet zo. Het verleden blijft zoals het is.
Het is wel een kans dat we zelf kunnen zelf kiezen hoe we op ons verleden willen terugkijken. We kunnen kiezen de pijn te ‘vergeten’, omdat het leven doorgaat. Net als de rivier.

Akelige situaties zijn bijvoorbeeld je scheiding of een conflict op je werk of in de familie. En ook al die dingen die daarmee samenhangen: “Er is zoveel gebeurd!” Dat zinnetje hoor ik in mijn praktijk heel vaak. Dan voel ik mee hoe dat verleden, zo zwart als het is, die persoon op de nek zit. Een molensteen die drukt op je ziel. Een nare, zware last!

Dan voel je jezelf een slachtoffer, want wat de ander jou heeft aangedaan, heb je niet verdiend. Onrechtvaardig is het. Onbegrijpelijk ook. Bizar.
Die rol van slachtoffer kan zeker terecht zijn. Of niet, maar daar gaat het niet om. Als het zo voelt, dan is dat zo. Punt.
Maar: zolang je jezelf als slachtoffer benoemt, zal je jezelf ook als slachtoffer blijven gedragen. En zal jouw omgeving jou ook als slachtoffer blijven zien. Dan kom je niet meer uit die rol en wordt het vanzelf een blijvende situatie, zonder zicht op verandering, zonder perspectief. Zonder dat je het doorhebt en zonder dat je het zelf bewust hebt gewild, blijft de slachtofferrol aan je plakken. Daar wordt jouw leven in elk geval niet leuker van.

Nu komt het goede nieuws.
Stel dat je dat akelige zwarte verleden, die cirkel van ellende, een leerproces zou kunnen noemen? Je eigen overgangstijd naar iets beters?
Elk ander woord is ook goed, zo lang het maar niet negatief klinkt. Elk neutraal woord is goed.
Dat opent de weg om jezelf te definiëren als ‘leerling van het leven’, of je bent op weg naar jouw toekomst. Daar hoort onzekerheid natuurlijk bij, en het hoeft nog niet allemaal perfect en klaar te zijn. Loslaten mág in kleine stukjes. Dat lucht al op.

Ontmoet bijvoorbeeld Gerard en Claire en haar schoonouders, Henk en Alie. De eerste jaren van hun huwelijk waren de contacten prettig en warm, maar na een paar jaar heeft zich een incident voorgedaan waardoor Henk en Alie zich niet meer welkom voelden bij hun schoondochter Claire. Alie begon Claire zwart te maken bij Gerard. Op een avond barstte de bom: Alie zei luid dat zij nog nooit zo’n berekenend en onbetrouwbaar persoon was tegengekomen als Claire. Bovendien zei ze dat hun Gerard bang voor Claire was en dat hij natuurlijk nooit van haar had gehouden.
Voor Claire stortte de wereld in: wie kon ze nog vertrouwen? Ze wilde in elk geval de ouders van Gerard nóóit meer zien. En de kinderen zouden ze ook nooit meer te zien krijgen. Woede en verdriet.

Gerard kon Claire overtuigen van zijn oprechtheid van zijn liefde voor haar, maar hij zat toch enorm in zijn maag met de kwestie: Alie en Henk zijn en blijven immers zijn ouders en de grootouders van hun kinderen. Hij wilde graag het gesprek met zijn ouders voeren en verzocht mij om dialoogbegeleider te zijn.

In de voorgesprekken bleek hoe zeer dit alles de levens van zowel Claire en Gerard als dat van Alie en Henk beheerste. Allemaal hadden ze lichamelijke en geestelijke klachten: slapeloze nachten, hartritmestoornissen, migraine-aanvallen, maagpijn.

Ook bleek dat het eerste incident, waarmee de ellende was begonnen, gebaseerd was op een misverstand. Een deels verkeerd verstane opmerking, die volledig verkeerd was begrepen. Dat zette een negatieve beeldvorming in werking, waardoor kleine irritaties in het verleden opeens in een ander licht werden gezet: “Zie je wel, zij was altijd al zo …”. De cirkel van wantrouwen in werking! De herinneringen aan ‘de ander’ kregen achteraf een sterk negatieve lading, waar nog maar moeilijk afstand van kon worden gedaan.

Het gezamenlijke gesprek begon natuurlijk gespannen: niemand durfde een beweging te maken. Totdat het misverstand duidelijk werd. En het begon te dagen dat deze akelige situatie, waar ze allemaal zoveel last van hadden, eigenlijk onnodig was. Maar ja, er was intussen zoveel gebeurd. Er waren over en weer zoveel harde woorden gezegd, die deden nog zó zeer…

Hoe zouden jullie de toekomst liever willen hebben? was mijn vraag. Dat wisten ze wel. Dat het weer ‘gewoon’ kon worden. Dat ze weer bij elkaar langs konden komen, dat de kleinkinderen kun opa en oma weer konden zien. Maar ja, er was zoveel gebeurd, dat konden ze toch niet zomaar vergeten? Met over en weer de verrassing dat het voor ‘de andere kant’ precies zo voelde. Met een schok zagen ze opeens hoe ook die zijde last had van de situatie. Dat maakte het mogelijk om een excuus te maken voor de harde woorden: die waren natuurlijk niet zo bedoeld! Ze waren een uiting van onmacht, van frustratie, een uiting van de eigen pijn. Dáárdoor was het er toen opeens zo hard uitgekomen. Was niet zo bedoeld.
Het ene excuus leidde tot het andere. Natuurlijk konden de kleinkinderen weer logeren bij oma en opa. Hoewel, er was wel veel gebeurd, dat kon toch nog niet direct vergeten worden?

Ze besloten dat er eerst nog wat slijttijd nodig was. Om de heftigheid van de emoties te laten zakken.
Ze waren het eens: “De tijd heelt alle wonden. Laten we dat gebruiken.”

Over twee maanden was er een jarige in de familie, dat mocht weer samen worden gevierd. De afspraak werd gemaakt. En is nagekomen.

Alles gaat voorbij, behalve het verleden.
Als je een andere emotionele lading geeft aan je herinnering, dan kan je het toekomstige leven met goede moed, verrijkt en geïnspireerd, verder leven. Dan kan je er zelfs van leren.

Het kan.

Meer weten? Lees mijn boek Elegant beïnvloeden; van conflict naar kans.
https://evertsmediation.nl/elegant-beinvloeden-van-conflict-naar-kans/